Maria Saal - historia zabytkowego kościoła w austriackiej Karyntii

 

Maria Saal to austriacka miejscowość położona w pobliżu Klagenfurtu, gdzie znajduje się zabytkowy kościół pielgrzymkowy, nazywany także Dom, czyli katedrą. To z tego miejsca rozpoczęła się ponowna chrystianizacja Karyntii za czasów Karolingów. Sam kościół naszpikowany jest zabytkami od rzymskich płaskorzeźb, średniowieczną, późnogotycką architekturę, przez barokowe wyposażenie po XX-wieczny fresk (św. Piotr z twarzą Lenina). Zapraszam do poznania ciekawej historii tego maryjnego kościoła i jego architektury.

Kahlenberg - wiktoria wiedeńska

tablica poświęcona królowi Janowi III Sobieskiemu

wejście do kościoła na Kahlenbergu (tablice poświęcone Janowi Pawłowi II i królowi Janowi III Sobieskiemu)

kościół św. Józefa na Kahlenbergu

Szczególnym miejscem dla Polaków w Austrii jest góra Kahlenberg, po polsku Łysa Góra. Z tego miejsca 12 września 1683 roku król polski Jan III Sobieski dowodził zwycięską bitwą nad Turkami (wiktoria wiedeńska). Na szczycie znajduje się kościół św. Józefa, którym opiekują się polscy redemptoryści oraz świetny punkt widokowy na Wiedeń.

W drodze na zamek Hochosterwitz

Pierwsza brama zamku Hochosterwitz

Piąta brama - lwów

Dziewiąta brama Reisertor (1575)

Dwunasta brama -  Brückentor

Cechą architektoniczną zamku Hochosterwitz jest 620 metrowa droga, prowadząca przez 14 bram obronnych. Kolejne bramy na drodze do zamku posiadają własne nazwy. Omówię krótko bramy, które sfotografowałem.
    Pierwsza brama nosi nazwę "Fähnrich" (1575) i ma strategiczną lokalizację, bowiem po prawej stronie znajduje się strome i niedostępne zbocze, po lewej jest masywna, kamienna ściana. Ponadto brama posiada specjalne pomieszczenie na broń oraz przystosowane otwory strzelnicze. Na zewnętrznej stronie bramy namalowane są postacie landsknechtów z XVI wieku, trzymających flagi. Z lewej strony widnieje flaga w czerwono-białych kolorach czyli w barwach państwowych, natomiast z prawej strony landsknecht trzyma flagę w barwach żółto-czarnych, w kolorach rodu właścicieli Khevenhüller.
   Piąta brama nosi nazwę "Brama lwów". W zworniku wyrzeźbiony jest krzyż, natomiast nad portalem znajduje się relief przedstawiający Jezusa.
   Dziewiąta brama to Reisertor, ma zegar słoneczny.
   Dwunasta brama nosi nazwę Bruecken, bowiem posiada mechanizm mostu zwodzonego.

Hochosterwitz - niezdobyta twierdza

Hochosterwitz - mozolna droga do zamku prowadząca przez szereg bram

zamek usytuowany na skale - można dostać się do niego również kolejką

potężne mury strzegą niezdobytą twierdzę

zamek Hochosterwitz góruje w dolinie i wygląda baśniowo - widok z drogi od strony Klagenfurtu

Zamek Hochosterwitz (Burg Hochosterwitz, po słoweńsku Grad Ostrovica)  jest uważany za jeden z najbardziej imponujących średniowiecznych zamków Austrii. Znajduje się na 175 metrowej dolomitowej skale niedaleko miejscowości Sankt Georgen am Laengsee w Karyntii. Strategiczne położenie zamku, pozwalało właścicielom zachować pełną kontrolę nad doliną. Widoczność z wieży zamku w pogodne dni sięga około 30 km. Charakterystyczną cechą architektoniczną fortyfikacji jest 620 metrowa droga, prowadząca przez 14. bram obronnych. Dzięki takiemu zabezpieczeniu drogi do zamku, twierdza Hochosterwitz nigdy nie została zdobyta. W czasie najazdów tureckich w XV wieku zamek stanowił schronienie dla okolicznej ludności. Gród jest wspomniany już w IX wieku, od XII wieku w rękach arcybiskupa z Salzburga i ich lenników. W 1541 roku Georg von Khevenhüller zamek wydzierżawia, a następnie kupuje.Nowy właściciel przebudowuje go w stylu manierystycznym. Zamek pozostaje nieprzerwanie w posiadaniu rodu Khevenhüller.

Opera zabijająca swych architektów? Opera wiedeńska

Opera wiedeńska

gmach Opery w całej okazałości

Wiedeńska Opera Narodowa należy do grona najwspanialszych scen operowych na świecie. Gmach Opery był pierwszym budynkiem wzniesionym przy reprezentacyjnym bulwarze Ringstrasse i choć początkowo nie zyskał on aprobaty wiedeńczyków, to dziś stanowi jeden z najważniejszych symboli miasta.
Wiedeńska Opera Państwowa (niem. Wiener Staatsoper) usytuowana jest przy ulicy Opernring, stanowiącej część bulwaru Ring. Pod koniec lat 50-tych XIX w., cesarz Franciszek Jozef I nakazał wyburzyć XVII-wieczne mury obronne i wytyczyć na ich miejscu szeroki bulwar. Gmach opery był pierwszym z monumentalnych budynków, którym postanowiono uświetnić Ringstrasse. Budowa Opery trwała 6 lat i zakończyła się w 1869 r. Niedługo przed zakończeniem prac budowlanych okazało się jednak, że ciężka, neorenesansowa konstrukcja gmachu nie spodobała się nie tylko wiedeńskiej arystokracji, ale też samemu cesarzowi. Budowlę zaczęto powszechnie nazywać „Sadową architektury”, nawiązując tym samym do klęski wojsk austriackich pod Sadową, 3 lipca 1866, w czasie wojny austriacko – pruskiej. Negatywne opinie regularnie docierały do architektów budowli Eduarda van der Nulla i Augusta Siccarda von Siccardsburga. W efekcie pierwszy architekt popełnił w 1868 r. samobójstwo, a drugi, kilka tygodni później zmarła na atak serca. 25 maja 1869 r. nastąpiło jednak uroczyste otwarcie gmachu Opery, a uświetniło je przedstawienie „Don Giovanni” Wolfganga Amadeusza Mozarta. I choć architektura budynku nadal budziła wiele kontrowersji, to z czasem Opera stała się ulubionym miejscem rozrywki wiedeńskiej arystokracji i bogatej burżuazji. Z początkiem lat 20-tych Operze przewodził także Richard Strauss – niemiecki kompozytor tworzący w duchu późnego romantyzmu. Po wojnie Operą również kierowało kilku wybitnych artystów, w tym Herber von Krajan (1956 – 1964).

Atena przed parlamentem austriackim we Wiedniu

centralna część parlamentu we Wiedniu z fontanną Ateny

Parlament położony jest przy wiedeńskim Ringu

fontanna Ateny

Przed głównym portykiem parlamentu austriackiego we Wiedniu znajduje się fontanna Pallas Ateny, greckiej bogini mądrości (Athenebrunnen). Parlament jest miejscem spotkań obu izb Austriackiego Zgromadzenia Narodowego (Bundesrat i Nationalrat). Gmach parlamentu został wzniesiony w stylu nawiązującym do greckich świątyń, w stylu klasycystycznym przez duńskiego architekta barona Theophila Hansena w latach 1874-1883. Stanowi część zabudowy Ringstrasse, pierwotnie mieścił Reichsrat (parlament austriackiej części imperium Habsburgów). Charakterystyczna dla budynku jest część centralna z ośmioma kolumnami korynckimi oraz dwa skrzydła boczne z kolumnadami. Wejście do parlamentu znajduje się powyżej poziomu ulicy, prowadzi do niego szeroki podjazd. Otwiera go brązowa rzeźba Ujeżdżacz koni (1901). Z dwóch stron podjazd dekorują marmurowe figury greckich i rzymskich historyków. Na szczycie budynku umieszczono figury wybitnych starożytnych uczonych i mężów stanu oraz brązowe rydwany. Cztery leżące postacie u stóp Ateny przedstawiają alegorie 4 największych rzek Imperium austriacko-węgierskiego: Dunaju, Łaby, Wełtawy i Inn. Wnętrza składają się z ponad 100 pomieszczeń. Marmur pochodził z Lasy we włoskim regionie Trydent-Górna Adyga

Bazylika w Mariazell - Cela Marii

bazylika w Mariazell

W gotyckiej bazylice z XIV wieku w górskim Mariazell (w Styrii) znajduje się kaplica, w której szczególnie czczona jest NMP. Kaplica znajduje się wewnątrz świątyni i w jej ołtarzu umieszczona jest cudami słynąca niewielka drewniana figurka NMP z XIII wieku, która jest czczona jako Magna Mater Austriae. Sanktuarium w Mariazell jest jednym z najsłynniejszych ośrodków kultu maryjnego w Europie Środkowej.

Franz Josef I

pomnik cesarza na Bergisel

Panowanie cesarza Franciszka Józefa I przyniosło Austrii prawie pół wieku pokoju. O poważaniu, jakim cieszył się Franciszek Józef I w społeczeństwie CK monarchii  świadczy to, że przed 50-leciem panowania cesarz poprosił swoich poddanych, aby w ramach prezentu wysłali mu pocztówki z widokami swoich rodzinnych miejscowości. Otrzymał około 10 mln kartek pocztowych. W wielu miastach i miasteczkach Austrii natknąć się można na pomniki poświęcone temu cesarzowi. Tu mamy zdjęcie z Bergisel w Innsbrucku.
W oficjalnym tytule pojawiają się "polskie" ziemie: Franciszek Józef I z Bożej Łaski cesarz Austrii,
apostolski król Węgier, król... Galicji i Lodomerii, wielki książę Krakowa, książę Górnego i Dolnego Śląska, Modeny, Oświęcimia i Zatora, Cieszyna.

Muzeum tyrolskich strzelców cesarskich

muzeum strzelców tyrolskich

widok na dolinę Innu z Bergisel obok muzeum

W Innsbrucku na Bergisel znajduje się muzeum wojskowe poświęcone czterem tyrolskim pułkom strzelców cesarskich (tzw. Kaiserjäger), które ukazuje historie tych elitarnych oddziałów w austriacko-węgierskim wojsku w latach 1816 do 1918. Można tam oglądać wystawę eksponatów, zdjęć, mundurów, odznaczeń, broni, itd. Również osobna wystawa poświęcona jest bohaterowi Tyrolu - Andreasowi Hoferowi. Muzeum jest dość stare, bowiem w 1880 roku zostało otwarte. W pobliżu znajduje się grób poległych, nieznanych strzelców tyrolskich. W 1923 roku został on założony na pamiątkę poległych 20 000 strzelców poległych podczas I wojny światowej.

Andreas Hofer - bohater narodowy Tyrolczyków

Pomnik Andreasa Hofera na Bergisel

Hofer walczył za Boga, cesarza i Ojczyznę...

Andreas Hofer to właściciel gospody i handlarz bydłem, ale i tyrolski bohater narodowy, przywódca powstania przeciwko Francuzom i Bawarczykom w czasie wojen napoleońskich. Powstanie w Tyrolu (powstanie tyrolskie) miało miejsce w latach 1809-1810. Punktem zapalnym była przymusowa rekrutacja młodych Tyrolczyków do armii bawarskiej. W okolicach dziś sławnej skoczni narciarskiej Bergisel stoczone były cztery bitwy powstańców pod wodzą Hofera z siłami napoleońsko-bawarskimi. Po porażce Napoleona w roku 1814, Tyrol powrócił ponownie do Austrii.
A co stało się z Hoferem? Hofer musiał uciekać, został jednak zdradzony i 28 stycznia 1810 r. został wzięty do niewoli. Przewieziono go do Mantui, gdzie po rozprawie sądu wojennego został rozstrzelany 20 lutego na specjalny rozkaz Napoleona. Zaś pozostawienie Tyrolczyków ich własnemu losowi, wobec wcześniejszego ich zachęcania do powstania, stało się kompromitacją dla Austrii.

Ambaras na renesansowy Ambras

zamek Ambras w całej okazałości

widok na zamek górny i salę Hiszpańską

wejście do sali Hiszpańskiej

brama do zamku górnego i zegar słoneczny

wejście na dziedziniec zamku górnego

Renesansowy zamek Ambras należy do najbardziej znaczących zabytków stolicy Tyrolu - Innsbrucku. Kulturalno-historyczne znaczenie tego obiektu związane jest z postacią arcyksięcia Ferdinanda II (1529–1595), który wspierał szczególnie renesansową sztukę i naukę. To on stworzył imponujące zbiory ambraskie, które tu nakazał umieścić. W zamku górnym powstały pomieszczenia z wytwornym wyposażeniem, w których znajdowały się n.p. łazienka Philippiny Welser – jak również Sala Hiszpańska, która zaliczana jest do najpiękniejszych sal wieku renesansu. W sali tej przedstawione są malowidła ścienne z 27 tyrolskimi książętami. Szczególnie imponująca jest wielkość pomieszczenia z jego długością około 43 metrów. Galeria z portretami Habsburgów znajdująca się w zamku wysokim to jedna z najważniejszych atrakcji zamkowych. Więcej niż 200 wizerunków ukazują monarchów domu habsburskiego. Dzieła Lukasa Cranacha, Tycjana, Antona van Dycka najbardziej znanych malarzy, których dzieła można zobaczyć w salach zamkowych. 

Krew Chrystusa w śniegu

Heiligenblut - kościół św. Wincentego oraz za wieżą w chmurach Grossglockner, najwyższy szczyt Austrii

Malownicza alpejska miejscowość Heiligenblut dosłownie znaczy Święta Krew. W 914 r. z Konstantynopola przez góry miał wracać do ojczyzny duński książę imieniem Briccius, z buteleczką krwi Chrystusa jako dar od cesarza Konstantyna VIII. W miejscu, w którym dziś na wysokości 1620 m n.p.m. stoi kaplica, zginął zasypany lawiną. Po pewnym czasie ze śniegu wyrosły trzy kłosy, a zaintrygowani tym nadzwyczajnym zjawiskiem mieszkańcy doliny odkopali zwłoki nieszczęśnika i znaleźli przy nim relikwiarz ze Świętą Krwią. Legendarne kłosy znalazły swoje miejsce w herbie Heiligenblut. Relikwie krwi przechowywane są w gotyckim kościele św. Wincentego (Vinzentkirche) Obecnie miejscowość znana jest głównie jako stacja narciarska, a zdjęcia wieży tamtejszego kościoła z ośnieżonym Großglocknerem, najwyższym szczytem Austrii w tle można znaleźć w każdym przewodniku po tym kraju. W Heiligenblut kończy się alpejska trasa tzw. Großglockner Hochalpenstraße.

Groźny Turek z mieczem

Turek z fasady pałacu Saurau

renesansowy portal i fasada pałacu Saurau

Wysoko nad renesansowym portalem pałacu Saurau w Grazu wychyla się postać Turka z mieczem w dłoni. Skąd się wzięła ta drewniana figura na fasadzie pałacu? Legenda opowiada o Turkach, którzy w 1532 roku podczas pierwszego oblężenia zdobyli miasto i oblegali jeszcze twierdzę zamkową. W pałacu zakwaterował się turecki wódz Ibrahim Pasza i kiedy spożywał posiłek, kula armatnia z zamku trafiła w spożywaną przez niego pieczeń. Zezłoszczony wódz rozkazał wycofanie wojsk z miasta. To legenda, bowiem Turcy nigdy nie zdobyli miasta. Niemniej drewniana, obrotowa figura pierwotnie służyła kawalerzystom za cel ćwiczeń. Po zwycięstwie na Turkami w 1683 roku graf Saurau ozdobił swój okazały dom "alla turca", tym bardziej że jego ród zasłynął w walkach z Turkami, szczególnie zwycięski graf Karl von Saurau.

Olimp na dworze książęcym w Graz

W Graz można zajrzeć na Olimp, do nieba bogów. Na całej fasadzie budynku przy Herrengasse znajduje się fresk barokowego artysty Johanna Mayera z 1742 roku, przedstawiający greckich i rzymskich bogów. Dwór książęcy (Herzogshof) lub Pomalowany dom (Gemaltes Haus) tak nazywany jest ten kolorowo wymalowany budynek. Pierwszy raz został wspomniany w 1360 roku. Tutaj do 1450 roku, czyli do wykończenia zamku w Grazu, książęta Styrii przyjmowali hołdy lenne od swych poddanych. W 1382 roku delegacja z Triestu oddała swój kraj pod opiekę Habsburgów w obawie przed niebezpieczeństwem zajęcia przez Wenecjan. I tak Triest pozostał do końca I wojny światowej w monarchii Habsburskiej.
Z fasady można uczyć się mitologii i hierarchii bogów: najniżej przechodniów, czyli ludu zobaczymy Bachusa (boga wina), Wulkana (boga rzemieślników) i Westę (boginię ognia domowego). Wyżej w hierarchii i na fasadzie umieszczeni są Apollo, Jupiter i Pluton (bóg podziemi). Najwyżej panują Merkury (bóg handlu i podróżnych), Mars (bóg wojny), Minerwa (bogini wojny i sztuki) oraz Eskulap (bóg medycyny).

Najstarsza piekarnia w Grazu

drewniany portal z orłem cesarskim u wejścia do piekarni

nad szyldem właściciela malowidło przedstawiające Matkę Boską

Piekarnia dworska Edegger-Tax (Die Hofbäckerei Edegger-Tax) jest najstarszą funkcjonującą piekarnią w Grazu. Jej korzenie sięgają XIV wieku. Piekarnia jest znana przez bogato zdobioną fasadę zakładu na Hofgasse in Graz. W piekarni można nabyć tradycyjne pieczywo z całej dawnej CK monarchii.
Od 1787 roku piekarnia jest w rękach rodziny Tax. Od 1888 piekarze otrzymali tytuł dworskich piekarzy CK monarchii i do dziś można podziwiać stosowny szyld oraz rzeźbiony drewniany portal z orłem cesarskim. Po drugiej wojnie światowej Hertę Tax poślubił Franz Edegger i tak właścicielem zakładu jest rodzina Edegger-Tax.